Cơn sốt toàn cầu mang tên Labubu, món đồ chơi nghệ thuật đến từ “gã khổng lồ” Pop Mart, vừa bước vào một cuộc chiến pháp lý ngay tại thị trường Hoa Kỳ. Pop Mart đã chính thức đệ đơn kiện chuỗi cửa hàng tiện lợi danh tiếng 7-Eleven, cáo buộc một số cửa hàng nhượng quyền đã bán các sản phẩm Labubu giả mạo, gây tổn hại nghiêm trọng đến hình ảnh thương hiệu và niềm tin của người tiêu dùng. Sự việc bùng phát do nhu cầu quá lớn đối với các sản phẩm chính hãng thường xuyên hết hàng, tạo điều kiện cho những phiên bản nhái có tên “Lafufu” len lỏi vào thị trường.
Cáo buộc về hàng giả kém chất lượng
Ngày 18 tháng Bảy vừa qua, Pop Mart đã nộp đơn kiện lên Tòa án Quận Trung tâm California, nhắm thẳng vào 7-Eleven và tám đối tác nhượng quyền. Theo hồ sơ, các cửa hàng này đã ngang nhiên bày bán những con búp bê có ngoại hình nhái theo Labubu nhưng chất lượng lại một trời một vực.
Pop Mart đã chỉ ra những lỗi sản xuất không thể chấp nhận ở hàng giả, bao gồm mắt bị lệch, đường khâu cẩu thả, và thậm chí có những con búp bê bị lộn ngược mặt. Bao bì tuy bắt chước thiết kế chính hãng nhưng tổng thể thiếu đi sự tinh xảo của sản phẩm thật. Vụ kiện nhấn mạnh rằng những sản phẩm kém chất lượng này không chỉ là một cú lừa đối với khách hàng mà còn đang dần xói mòn danh tiếng mà Pop Mart đã phải mất nhiều năm dày công xây dựng.
Bảo vệ bản sắc thương hiệu
Đối với Pop Mart, Labubu không chỉ là một món đồ chơi. Công ty định nghĩa thiết kế vật lý của nhân vật này là một “kiểu dáng thương mại” (trade dress) được pháp luật bảo hộ. Các đặc điểm nhận dạng chính gồm có nụ cười rộng khoe chín chiếc răng nhọn, cặp lông mày cau lại, mũi hình tam giác ngược nhỏ, hai tai nhọn trên đầu, và bàn chân giống móng vuốt.
Pop Mart lập luận rằng những chi tiết này đã vượt qua giới hạn thẩm mỹ thông thường để trở thành ADN của thương hiệu. Người tiêu dùng trên toàn cầu giờ đây đã nhận diện Labubu thông qua chính những đặc điểm này. Công ty đã đầu tư rất nhiều vào việc quảng bá và bảo vệ những yếu tố này, với doanh thu từ dòng sản phẩm « The Monsters » (bao gồm Labubu) đạt hơn 420 triệu USD trên toàn cầu vào năm 2024.
7-Eleven có thực sự “vô can”?
Vấn đề pháp lý cốt lõi của vụ kiện là xác định trách nhiệm của một công ty mẹ (bên nhượng quyền) đối với hành vi của các đối tác (bên nhận quyền). Pop Mart cho rằng 7-Eleven duy trì quyền kiểm soát tập trung đối với việc quản lý hàng tồn kho, hệ thống bán hàng và chiến lược tiếp thị. Vì vậy, Pop Mart tin rằng 7-Eleven phải chịu trách nhiệm liên đới, dù là trực tiếp hay gián tiếp, cho các hoạt động vi phạm diễn ra dưới tên thương hiệu của mình.
Để củng cố lập luận, phía Pop Mart đã cung cấp bằng chứng video ghi lại cảnh một khách hàng đến 7-Eleven tìm mua Labubu nhưng cuối cùng lại nhận về một sản phẩm giả mạo chất lượng thấp. Vụ việc này đặt ra một câu hỏi lớn về mức độ giám sát và trách nhiệm mà các tập đoàn nhượng quyền phải có trong môi trường bán lẻ phức tạp ngày nay.
Cuộc chiến chống hàng giả trên toàn cầu
Vấn đề hàng giả không chỉ giới hạn ở một vài cửa hàng tại California. Đây là một thách thức toàn cầu mà Pop Mart đang phải đối mặt. Gần đây, hải quan Trung Quốc đã thu giữ hơn 40.000 món đồ chơi Labubu giả mạo tại nhiều địa điểm, từ những hộp mù (blind-box) cho đến búp bê nhồi bông, tất cả đều sao chép thiết kế của Pop Mart mà không có sự cho phép.
Trong vụ kiện này, Pop Mart yêu cầu bồi thường thiệt hại tài chính, một lệnh cấm vĩnh viễn nhằm ngăn chặn việc bán hàng giả trong tương lai, và các biện pháp quảng cáo khắc phục để hàn gắn những tổn thương cho thương hiệu. Khi ranh giới giữa đồ chơi nghệ thuật và hàng hóa xa xỉ ngày càng mong manh, tính xác thực trở thành yếu tố sống còn. Vụ kiện này là một lời cảnh báo, cho thấy ngay cả những tập đoàn lớn cũng phải đối mặt với rủi ro pháp lý khi đối tác nhượng quyền của họ “nhắm mắt làm ngơ” trước hàng hóa không rõ nguồn gốc.
