Nhà thiết kế người Hà Lan Iris van Herpen vừa tạo ra một điều chưa từng có: một chiếc váy có thể thở, tự phát sáng và cần được chăm sóc hàng ngày như một sinh vật sống. Đây chính là kiệt tác trung tâm của bộ sưu tập Iris van Herpen Haute Couture Thu/Đông 2025, với tên gọi “Sympoiesis.”
Trong suốt hai năm ròng rã hợp tác cùng nhà thiết kế sinh học Chris Bellamy, Iris van Herpen đã biến điều không thể thành có thể. Những vi sinh vật, có tên khoa học là Pyrocystis lunula, được nuôi dưỡng trong một lớp gel dinh dưỡng đặc biệt và giữ sống ngay trên chiếc váy. Chúng tuân theo nhịp sinh học riêng, cần 8 giờ quang hợp dưới ánh sáng và 8 giờ nghỉ ngơi trong bóng tối. Mỗi khi người mẫu chuyển động, “thiết kế sống” chứa 125 triệu vi tảo này sẽ cùng nhau phát ra một luồng sáng xanh kỳ ảo, tựa như dải ngân hà đang nhảy múa trên cơ thể.
“Chúng tôi không biết nó sẽ sống được bao lâu. Không một ai biết cả,” van Herpen thẳng thắn thừa nhận. Chính vì tính chất thử nghiệm và tiên phong, thiết kế này không phải để bán mà sẽ thuộc về các viện bảo tàng, nơi nó có thể nhận được sự chăm sóc chuyên nghiệp hàng ngày như một sinh vật sống thực thụ.
Ngoài chiếc váy tảo, van Herpen còn giới thiệu 17 mẫu thiết kế khác, mỗi mẫu tựa như một hệ sinh thái riêng biệt. Bà đã hợp tác cùng nghệ sĩ Casey Curran để tạo ra một chiếc váy động học (kinetic dress) chuyển động nhịp nhàng như một bộ xương siêu thực. Chất liệu “vải không khí” từ Nhật Bản, chỉ nặng 5 gram mỗi mét vuông, bay bổng khắp không gian trình diễn tựa như những con sứa đang trôi trong dòng hải lưu vô hình.
Nhà thiết kế người Hà Lan cũng kết hợp chất liệu “protein lên men” từ Spiber, công ty công nghệ sinh học của Nhật Bản, để tạo ra các bề mặt có kết cấu giống như những giác hút của bạch tuộc, đổ dài trên chiếc váy phom dáng đuôi cá. Những chất liệu sinh học này đại diện cho tương lai của thời trang – chúng là giải pháp thay thế bền vững cho các loại vải truyền thống, góp phần giải quyết các vấn đề môi trường của ngành công nghiệp.
Lấy cảm hứng từ Loïe Fuller, huyền thoại của nghệ thuật múa đương đại, van Herpen đã để một vũ công biểu diễn với những phần phụ kiện tựa đôi cánh, tương tác ngoạn mục cùng các chùm tia laser, tạo nên một vũ điệu của ánh sáng và bóng tối. Bà thậm chí còn mời nhà pha chế nước hoa lừng danh Francis Kurkdjian tạo ra một mùi hương độc quyền lan tỏa khắp không gian của nhà hát Élysée Montmartre, nơi diễn ra buổi trình diễn, gợi cảm giác như những con sóng biển đang vỗ về.
Tên của bộ sưu tập, “Sympoiesis,” có nghĩa là “cùng nhau kiến tạo” trong tiếng Hy Lạp. Iris van Herpen đã dùng khái niệm này để khám phá cách thời trang có thể cộng sinh với các hệ sinh thái, thay vì chỉ khai thác chất liệu một cách đơn thuần. Chiếc váy tảo đại diện cho một ranh giới mới, nơi các nhà thiết kế làm việc cùng với thiên nhiên chứ không phải chống lại hay khai thác nó.
©Ảnh: Iris van Herpen
