Trong một triển lãm đặc biệt tại Paris do nhà đấu giá Christie’s tổ chức nhân dịp 60 năm thành lập thương hiệu, di sản của nhà thiết kế trang sức gốc Việt Jean Dinh Van một lần nữa được khám phá, cho thấy các tác phẩm của ông vẫn giữ nguyên sức hấp dẫn đương đại dù đã trải qua nhiều thập kỷ. “Dinh Van, 60 Years of Freedom and Creation,” (Dinh Van, 60 năm Tự do và Sáng tạo) sẽ diễn ra từ ngày 03 đến ngày 13 tháng Chín tới.
Sinh năm 1927, Jean Dinh Van có cha là một nghệ nhân sơn mài người Việt Nam làm việc cho Cartier và mẹ là người Pháp. Sau khi theo học tại École Supérieure des Arts Décoratifs, ông gia nhập Cartier năm 1950, nơi ông tích lũy kinh nghiệm trong một thập kỷ dưới sự dẫn dắt của Jeanne Toussaint, một nhân vật huyền thoại của nhà kim hoàn này. Đến năm 1965, ông quyết định mở xưởng chế tác riêng và gây dựng thương hiệu của mình. Ông mở một xưởng nhỏ trên quảng trường Place Gaillon ở quận 2 Paris để sáng tạo đủ loại trang sức mang tên ông.
Tầm nhìn của ông mang tính cách mạng vào thời điểm đó. Trong khi hầu hết các nhà kim hoàn khi ấy đều tìm cảm hứng từ hệ động thực vật, Jean Dinh Van lại hướng đến phong cách tối giản, điêu khắc và gần gũi với cuộc sống hàng ngày. Ông không phác thảo các thiết kế của mình trước mà thay vào đó, ông trực tiếp mài giũa và chỉnh sửa chúng, đem đến một cách tiếp cận độc đáo cho ngành kim hoàn.
Triển lãm hồi tưởng trưng bày khoảng 90 tác phẩm, bao gồm các bộ sưu tập di sản của thương hiệu và những món đồ mượn từ các nhà sưu tập tư nhân. Các tác phẩm này kể lại câu chuyện phong phú về cuộc đời và sự nghiệp của người sáng lập.
Một trong những sáng tạo mang tính biểu tượng nhất và đã mang lại danh tiếng cho Dinh Van là chiếc nhẫn hình vuông với hai hạt ngọc trai trắng-đen. Chiếc nhẫn “Deux Perles” (Hai viên ngọc trai) được ông thiết kế cho Pierre Cardin vào năm 1967. Năm 2003, tác phẩm mang tính cách mạng này đã được đưa vào bộ sưu tập của Bảo tàng Nghệ thuật Trang trí Paris (Musée des Arts décoratifs). Ngoài ra, còn có chiếc vòng tay “Menottes” (Còng tay), ra đời năm 1976. Thiết kế này được lấy cảm hứng từ hình ảnh hai chiếc móc khóa lồng vào nhau, mang thông điệp về sự gắn kết và tự do. “Có cả một phần lịch sử của Dinh Van bị bỏ qua và nó vô cùng phong phú,” Giám đốc điều hành của hiện tại của Dinh Van, Astrid de Montlivault, chia sẻ. “Câu chuyện không chỉ dừng lại ở chiếc còng tay. Việc biết rằng nó được lấy cảm hứng từ hai chiếc móc khóa nối với nhau đã mang đến một thông điệp về sự tự do – và đó là những yếu tố mà chúng tôi cảm thấy quan trọng cần phải kể.”
Bên cạnh đó, di sản của Dinh Van còn bao gồm một thập kỷ ông hợp tác với Cartier New York và tình bạn nghệ thuật với các tên tuổi lớn như nhà thiết kế Pierre Cardin, Paco Rabanne và nhà điêu khắc César Baldaccini.
Đối với nhà sử học trang sức và cũng là giám tuyển của triển lãm, bà Vanessa Cron, một trong những thách thức lớn nhất chính là sự phổ biến và tính đương đại của các thiết kế. “Các món đồ trang sức này vô cùng vượt thời gian,” bà nói. Chính sự gần gũi của chúng với cuộc sống ngày nay đôi khi lại che mờ đi khía cạnh tiên phong, đột phá của thương hiệu từ những ngày đầu.
Bà giải thích thêm: “Nếu bạn nghĩ một thiết kế của ông ấy được tạo ra cách đây 5 năm, thì đó đã là một thiết kế rất đẹp. Nhưng khi bạn hiểu rằng nó đã 60 năm tuổi, điều đó mang lại cho nó một chiều không gian hoàn toàn khác.”
Sau khi bán công ty vào năm 1998, Jean Dinh Van tập trung vào các dự án cá nhân, bao gồm cả việc chế tác đồ nội thất độc đáo. Ở tuổi 87, người nghệ sĩ mang hai dòng máu Pháp-Việt đã cho ra mắt bộ sưu tập trang sức được đặt tên ”Hanoi.” Đó là lời tri ân sâu sắc đến gia đình bên nội và mảnh đất đã nuôi dưỡng nên phần di sản Á Đông trong con người ông.
Jean Dinh Van qua đời vào tháng Bảy năm 2022 ở tuổi 94, nhưng tầm nhìn của ông vẫn sống mãi. Ông là người tiên phong đưa chủ nghĩa tối giản vào trang sức cao cấp, tạo ra những món đồ tinh tế, phi giới tính, dành cho những người phụ nữ hiện đại, tự tin và tự do – một di sản sẽ còn tiếp tục truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ sau này.
