Việc chọn một loại kem chống nắng phù hợp không hề đơn giản khi trên thị trường có vô vàn sản phẩm với đủ loại công dụng và thành phần.Tuy nhiên, đây lại là bước không thể thiếu trong mọi chu trình dưỡng da, đóng vai trò như một lá chắn bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím (UV), giảm nguy cơ ung thư da, ngăn ngừa cháy nắng và lão hóa sớm. Để có lựa chọn đúng đắn, bạn cần trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về các chỉ số và thành phần của sản phẩm.
Giải mã các chỉ số vàng: SPF và phổ rộng (Broad-Spectrum)
Yếu tố đầu tiên cần quan tâm khi chọn kem chống nắng là chỉ số SPF (Sun Protection Factor) và khả năng bảo vệ phổ rộng (Broad-Spectrum).
- Chỉ số SPF từ 30 trở lên: SPF đại diện cho khả năng bảo vệ da khỏi tia UVB gây cháy nắng. Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD) khuyến nghị sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF tối thiểu là 30, giúp ngăn chặn khoảng 97% tia UVB. Chỉ số SPF 15 chặn được 93%, trong khi SPF 50 chặn được 98%. Các chuyên gia cho rằng không nhất thiết phải dùng sản phẩm có SPF quá 50, vì khả năng bảo vệ không tăng nhiều nhưng có thể gây bít tắc lỗ chân lông. “Đối với da mặt, lựa chọn kem chống nắng có chỉ số SPF từ 15 đến 30 là phù hợp,” một lời khuyên từ chuyên gia.
- Bảo vệ phổ rộng: Một sản phẩm tốt cần có nhãn “Broad-Spectrum” (phổ rộng), nghĩa là nó bảo vệ da khỏi cả tia UVA và UVB. Tia UVA, hay còn gọi là “tia lão hóa,” chúng có thể xuyên qua kính cửa sổ, vì vậy da có thể bị tổn thương ngay cả khi ở trong nhà, gây lão hóa sớm, nếp nhăn và sạm nám. Trong khi đó, tia UVB là “tia gây bỏng,” thủ phạm chính của tình trạng cháy nắng. Mặc dù không thể xuyên qua kính cửa sổ, bạn vẫn cần bảo vệ da khỏi UVB khi hoạt động ngoài trời.
- Khả năng kháng nước: Nếu bạn thường xuyên hoạt động ngoài trời, đổ mồ hôi nhiều hoặc đi bơi, hãy chọn kem chống nắng có khả năng kháng nước (Water-Resistant). Chúng được thiết kế để bám chặt trên da lâu hơn khi bạn tiếp xúc với nước hoặc đổ mồ hôi. Tuy nhiên, không có sản phẩm nào hoàn toàn không thấm nước, vì vậy bạn vẫn cần thoa lại sau mỗi hai giờ, hoặc ngay sau khi bơi và đổ mồ hôi nhiều.
Kem chống nắng vật lý hay hóa học: Đâu là lựa chọn dành cho bạn?
Kem chống nắng được chia thành hai loại chính: vật lý và hóa học, mỗi loại có ưu và nhược điểm riêng.
- Kem chống nắng vật lý (Mineral/Physical Sunscreen): Chứa các thành phần khoáng chất như oxit kẽm (zinc oxide) và titanium dioxide. Loại này hoạt động bằng cách tạo một lớp màng trên bề mặt da, phản xạ lại tia UV. Kem chống nắng vật lý thường được các bác sĩ da liễu khuyên dùng cho da nhạy cảm vì ít gây kích ứng. Nhược điểm là chúng thường để lại vệt trắng trên da.
- Kem chống nắng hóa học (Chemical Sunscreen): Không chứa hai thành phần khoáng chất kể trên. Thay vào đó, chúng chứa các hợp chất hữu cơ như avobenzone, octocrylene, oxybenzone… để hấp thụ tia UV và chuyển hóa chúng thành nhiệt, sau đó giải phóng ra khỏi da. Ưu điểm của chúng là kết cấu mỏng nhẹ, thẩm thấu nhanh và không để lại vệt trắng nhưng có thể gây kích ứng da hoặc gây hại cho môi trường biển, đặc biệt là rạn san hô.
- Kem chống nắng lai: Kết hợp cả hóa chất và titanium dioxide, zinc oxide, nhằm tận dụng ưu điểm của cả hai loại trên, mang lại hiệu quả bảo vệ cao cùng kết cấu dễ chịu.
Chọn kem chống nắng theo loại da và tông da
Để đạt hiệu quả bảo vệ tốt nhất và tránh các vấn đề về da, việc chọn kem chống nắng phù hợp với đặc tính làn da của bạn là vô cùng quan trọng.
- Da dầu hoặc dễ nổi mụn: Nên ưu tiên các sản phẩm không chứa dầu (oil-free) và không gây bít tắc lỗ chân lông (non-comedogenic). Các loại kem chống nắng dạng gel hoặc lotion mỏng nhẹ sẽ là lựa chọn lý tưởng.
- Da khô: Cần một sản phẩm có chứa thành phần dưỡng ẩm để cung cấp độ ẩm cần thiết, tránh tình trạng da bong tróc. Kem chống nắng dạng kem (cream) thường phù hợp hơn cho loại da này.
- Da nhạy cảm: Nên chọn kem chống nắng vật lý với các thành phần dịu nhẹ, không chứa hương liệu và cồn.
- Tông da: Người có làn da sáng màu dễ bị cháy nắng và tổn thương DNA hơn, do đó nên cân nhắc sử dụng SPF 50 trở lên. Trong khi đó, người có làn da sẫm màu tuy ít bị ảnh hưởng bởi tia UVB nhưng lại dễ bị tăng sắc tố do tia UVA, vì vậy việc sử dụng kem chống nắng phổ rộng hàng ngày là rất cần thiết.
Lựa chọn dạng kem phù hợp với nhu cầu sử dụng
Kem chống nắng có nhiều dạng khác nhau: lotion, kem, gel, xịt, thuốc mỡ và dạng thỏi. Việc lựa chọn dạng sản phẩm phụ thuộc vào sở thích cá nhân và loại da của bạn. Kem dạng lotion và kem phù hợp với da khô, trong khi dạng gel phù hợp với da dầu và các vùng da có lông. Dạng thỏi hoặc sáp tiện lợi và dễ dàng thoa lại cho các vùng da nhỏ như quanh mắt và môi, còn dạng xịt nhanh chóng và thuận tiện khi dùng cho cơ thể, đặc biệt là cho trẻ em, tuy nhiên, cần xịt đủ lượng và thoa đều lại bằng tay để đảm bảo hiệu quả.
Học viện Da liễu Hoa Kỳ không khuyến khích sử dụng sản phẩm chống nắng kết hợp với thuốc chống côn trùng. Thay vào đó, bạn nên mua hai sản phẩm riêng biệt và thoa riêng rẽ.
Những lưu ý quan trọng khác
- Thành phần cần tránh: Một số thành phần trong kem chống nắng có thể gây phản ứng dị ứng, đặc biệt là avobenzone và octocrylene. Hương liệu, cồn và chất bảo quản cũng có thể gây kích ứng da. Luôn thử sản phẩm trên một vùng da nhỏ (như sau tai hoặc cổ tay) trong vài ngày trước khi dùng cho toàn mặt.
- Tác động đến môi trường: Một số hóa chất trong kem chống nắng có thể gây hại cho san hô và sinh vật biển. Báo cáo năm 2022 của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ đã kêu gọi Cơ quan Bảo vệ Môi trường điều tra tác động của kem chống nắng lên hệ sinh thái biển. Nếu quan tâm đến vấn đề này, bạn có thể lựa chọn các sản phẩm “reef-safe.”
- Thẩm thấu vào cơ thể: Các nghiên cứu cho thấy sáu thành phần bao gồm oxybenzone, avobenzone, octocrylene, homosalate, octisalate và octinoxate có thể được hấp thụ vào máu sau một lần sử dụng. Tuy nhiên, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) nhấn mạnh rằng việc hấp thụ không có nghĩa là những thành phần này không an toàn, và mọi người nên tiếp tục sử dụng kem chống nắng cùng với các biện pháp bảo vệ khác như mặc quần áo che chắn.
Bí quyết sử dụng để kem chống nắng phát huy tối đa hiệu quả
Sở hữu một sản phẩm tốt mới chỉ là một nửa chặng đường. Sử dụng đúng cách mới quyết định hiệu quả bảo vệ.
- Thời điểm vàng: Thoa trước khi ra ngoài 15-20 phút để kem có đủ thời gian phát huy tác dụng. Nếu đợi đến khi đã ra ngoài, da đã bị phơi nhiễm và có thể bị bỏng. Đối với kem chống nắng vật lý, bạn có thể thoa ngay trước khi đi vì chúng có hiệu lực tức thì.
- Dùng đủ lượng: Lượng kem chuẩn cho toàn bộ cơ thể là khoảng 30ml (tương đương một ly rượu nhỏ). Hầu hết mọi người chỉ thoa 25-50% lượng khuyến cáo. Theo hướng dẫn của các chuyên gia, bạn cần sử dụng lượng kem tương đương 1-2 muỗng cà phê cho da mặt và cổ.
- Thoa lại thường xuyên: Thoa lại sau mỗi 2 giờ, hoặc sớm hơn nếu bạn bơi lội hay đổ mồ hôi nhiều.
- Không bỏ sót: Đừng quên những vùng da dễ bị bỏ qua như tai, gáy, mu bàn tay, mu bàn chân và đường ngôi tóc và môi.Thoa trên tất cả vùng da lộ ra: đừng quên mu bàn chân, đường ngôi tóc, tai, cổ và môi.
- Sử dụng hàng ngày: Duy trì thói quen này mỗi ngày, kể cả khi trời râm mát, vì 80% tia UV vẫn có thể xuyên qua mây. Cần duy trì thoa kem chống nắng từ 7 giờ sáng đến 5 giờ chiều
- Kiểm tra hạn sử dụng: Hiệu quả của kem chống nắng sẽ giảm dần theo thời gian. Hãy thay sản phẩm mới nếu đã quá hạn. Thường kem chống nắng sẽ hết hẹn sau khoảng 3 năm.
- Các chuyên gia khuyên bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu chứng chỉ nếu có thắc mắc về việc lựa chọn kem chống nắng phù hợp nhất.
- Kem chống nắng được thiết kế để ngăn ngừa bỏng da, giảm nguy cơ ung thư da và làm chậm quá trình lão hóa sớm. Khi mua sản phẩm mới, hãy tìm loại phổ rộng, kháng nước với SPF 30 trở lên.
Cuối cùng, điều quan trọng nhất là chọn sản phẩm mà bạn cảm thấy thoải mái khi sử dụng hàng ngày. Hãy cân nhắc loại kem chống nắng, thành phần và loại da của bạn để đưa ra quyết định sáng suốt nhất.
