Từng bị coi là biểu tượng của gu thẩm mỹ lỗi thời, áo len Giáng sinh “xấu xí” nay lại thống lĩnh mùa lễ hội tại nhiều quốc gia. Từ món đồ thủ công giản dị trong thập niên 1950 đến hiện tượng đại chúng được người nổi tiếng và mạng xã hội nâng tầm, hành trình của chiếc áo len này phản ánh sự thay đổi thú vị trong văn hóa Giáng sinh hiện đại.
Khởi nguồn của áo len Giáng sinh trong văn hóa đại chúng
Hơn một thập kỷ qua, hình ảnh những chiếc áo len xấu xí đã trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa Giáng sinh phương Tây. Đó thường là những chiếc áo dày cộm, phối hợp nhiều màu sắc chẳng hề ăn nhập với nhau. Trên áo thường có hình người tuyết, dây kim tuyến, tuần lộc, thậm chí gắn cả chuông lục lạc hay quả bông.
Món đồ “không hợp mốt” này phổ biến ngang ngửa với đèn nháy hay giấy gói quà. Dù vẻ ngoài có phần lòe loẹt và kỳ quặc, chúng vẫn mang lại cảm giác ấm áp, vui vẻ rất riêng cho người mặc.
Từ những mũi kim đầu tiên
Những chiếc áo chui đầu chủ đề lễ hội bắt đầu len lỏi vào đời sống từ những năm 1950 như một dấu hiệu cho thấy sự thương mại hóa ngày càng tăng của kỳ nghỉ này. Ban đầu người ta gọi chúng là “Áo len Jingle Bell.”
Thời kỳ hậu chiến này người ta chuộng áo len đan tay vì sự ấm áp hơn là phong cách. Các gia đình thường quây quần bên lò sưởi và khoác lên mình những chiếc áo có hình cây thông hoặc kẹo gậy được thêu khá khiêm tốn. Những thiết kế thuở sơ khai này thường là đồ tự làm tại nhà và nằm trong số những món quà phổ biến nhất dưới gốc cây thông Noel ở các hộ gia đình Mỹ. Tuy nhiên chúng không quá sặc sỡ như các phiên bản ngày nay và ít được thị trường đón nhận.
Sự bùng nổ màu sắc thập niên 80
Bước sang những năm 1980, mọi chuyện bắt đầu thay đổi. Văn hóa đại chúng và phim ảnh đã đưa món đồ này tiếp cận số đông. Điển hình là nhân vật người cha Clark Griswold trong phim “National Lampoon’s Christmas Vacation” đã biến chiếc áo len ngày lễ thành biểu tượng của niềm vui, dù hơi ngớ ngẩn nhưng rất đáng yêu.
Thập niên này nổi bật với miếng đệm vai quá khổ và các gam màu neon chói lọi. Xu hướng này nhanh chóng lan sang thời trang len. Những chiếc áo bắt đầu phối hợp các màu sắc lạ lùng cùng vải kim loại và hình trang trí nổi.
Thoái trào và bị lãng quên
Tuy nhiên, làn sóng này không kéo dài mãi. Vào thập niên 1990, sức hút của áo len xấu xí giảm dần. Chúng bị xem là món đồ quê mùa, chỉ dành cho những người lớn tuổi. Đầu những năm 2000, món đồ này thậm chí còn bị coi là thảm họa thời trang mà ai cũng muốn tránh xa.
Trở lại nhờ sự hài hước
Gió bắt đầu đổi chiều từ đầu những năm 2000, nhờ bộ phim “Nhật ký Bridget Jones” (Bridget Jones’s Diary) năm 2001. Brian Miller, một trong các tác giả của cuốn sách “Ugly Christmas Sweater Party Book” cho rằng khoảnh khắc ai đó mặc món đồ này theo cách hài hước thì mọi người bắt đầu nhìn thấy khía cạnh vui nhộn của nó. Thay vì giấu nhẹm trong tủ, họ nhận ra món đồ cũ kỹ này có thể mang lại tiếng cười.
Sự yêu thích dành cho áo len xấu xí tăng dần và trở thành một truyền thống mới.
Năm 2012 đánh dấu bước ngoặt lớn cho cơn sốt này. Tổ chức từ thiện Save the Children tại Anh phát động ngày hội “Christmas Jumper Day,” khuyến khích mọi người mặc những chiếc áo len kỳ quặc nhất để gây quỹ. Tờ The Telegraph của Anh mô tả món đồ này là thứ “phải có của mùa này” trong khi New York Times đưa tin về các cuộc chạy bộ và chuỗi bán lẻ trực tuyến chuyên về áo len xấu xí đang bùng nổ khắp nước Mỹ.
Sức hút từ người nổi tiếng và mạng xã hội
Nếu áo len xấu xí lột xác thành hiện tượng toàn cầu thì phần lớn công lao thuộc về các ngôi sao. Năm 2015, Sofia Coppola đã gây bão mạng khi mặc chiếc áo len có in hình khuôn mặt Bill Murray để quảng bá cho chương trình đặc biệt của nam diễn viên này. Phong cách đường phố cũng bị mê hoặc bởi sự sến sẩm này. Beyoncé từng được bắt gặp trong chiếc áo cardigan ngập tràn vòng hoa và đồ trang trí sặc sỡ.
Khán giả chắc chắn khó quên hình ảnh Ryan Reynolds trở thành « nạn nhân » của trò đùa do Hugh Jackman dàn dựng. Gương mặt cam chịu của anh trong chiếc áo len hình hộp quà với nơ vàng khổng lồ đã trở thành meme huyền thoại trên internet. Người dẫn chương trình Jimmy Fallon thậm chí còn phát hành một bài hát trên YouTube có tựa đề “Ugly Sweater.” Tại Mỹ, người ta còn dành riêng ngày thứ Sáu thứ ba của tháng Mười hai để làm ngày “Ugly Christmas Sweater Day.”
Thực tế, sự bùng nổ của mạng xã hội chỉ càng làm tăng thêm sức hút của chiếc áo len xấu xí. Ngày nay, người ta thi nhau khoe những chiếc áo len xấu xí độc đáo nhất trên Instagram, chia sẻ những món đồ vintage vừa săn được hoặc những chiếc áo tự chế kỳ quặc nhất để cùng nhau tận hưởng không khí Giáng sinh.