Tạp chí Time vừa công bố danh hiệu Nhân vật của năm 2025 thuộc về nhóm lãnh đạo công nghệ được gọi chung là “các kiến trúc sư AI.”
Trong thư gửi độc giả giải thích về quyết định này, Sam Jacobs, Tổng biên tập Tạp chí Time, khẳng định việc chọn Nhân vật của Năm là cách hướng sự quan tâm của thế giới đến những người có sức ảnh hưởng lớn nhất đến cuộc sống hiện tại. Theo ông, năm nay không ai tác động mạnh mẽ hơn những cá nhân đã tưởng tượng, thiết kế và xây dựng nên trí tuệ nhân tạo (AI). Jacobs nhận định nhóm người này vừa khiến nhân loại thán phục, vừa gieo rắc nỗi bất an trong bối cảnh họ đang thay đổi hiện tại và vượt qua những giới hạn từng được cho là không thể.
Hai trang bìa tạp chí năm nay mang đậm tính biểu tượng. Một trong số đó tái hiện bức ảnh nổi tiếng năm 1932 “Bữa trưa trên đỉnh tòa nhà chọc trời” do nhiếp ảnh gia Charles C. Ebbets chụp, mô tả những người công nhân ngồi ăn trưa vắt vẻo trên một thanh dầm công trình vắt ngang bầu trời ở khu Manhattan, New York. Trong bức ảnh của Time, thay thế cho những người công nhân là tám nhà lãnh đạo hàng đầu của giới công nghệ bao gồm CEO của Meta Mark Zuckerberg, CEO của Advanced Micro Devices Lisa Su, Elon Musk của xAI, Chủ tịch và CEO của Nvidia Jensen Huang, CEO of Open AI Sam Altman, CEO của DeepMind Demis Hassabis, CEO cuar Anthropic Dario Amodei và Fei-Fei Li của Stanford’s Human-Centered AI Institute. Trang bìa thứ hai cho thấy một công trình xây dựng khổng lồ được bao phủ bởi giàn giáo hình chữ A và I, nơi tám nhân vật trên xuất hiện xen lẫn với các kĩ sư.
Chúng ta đang sống trong giai đoạn trí tuệ nhân tạo phát triển cực nhanh. Các công ty đua nhau giới thiệu công cụ mới để thúc đẩy ngành công nghiệp này. Thế nhưng, sự bùng nổ đó đi kèm nhiều “sự đánh đổi” như Sam Jacobs đã cảnh báo: tiêu tốn năng lượng khổng lồ, nguy cơ tin giả lan tràn và quyền lực tập trung vào tay một nhóm nhỏ.
Một khía cạnh đau lòng mà Time không ngần ngại khai thác trong số báo này là câu chuyện về cái chết của một thiếu niên 16 tuổi tại California. Cậu bé đã tự kết liễu đời mình sau khi phát triển mối quan hệ quá sâu sắc với chatbot. Gia đình cậu đã kiện OpenAI, cho rằng những cuộc trò chuyện với máy móc là nguyên nhân dẫn đến cái chết của con trai họ.
Bên cạnh các vấn đề xã hội, bức tranh kinh tế cũng đầy biến động. Dưới sự điều hành của Jensen Huang, Nvidia đã cán mốc giá trị 5 nghìn tỷ USD nhờ sản xuất chip cho cơn sốt AI. Dòng vốn từ SoftBank và các nhà đầu tư vẫn liên tục đổ về. Tuy vậy, ở chiều ngược lại, nỗi lo máy móc thay thế con người ngày một lớn. Một khảo sát của Pew Research chỉ ra rằng dù người Mỹ sẵn sàng dùng AI hàng ngày, khoảng một nửa trong số họ lo ngại công nghệ này làm xói mòn tư duy sáng tạo và các mối quan hệ thực tế.
Điều thú vị là chính Marc Benioff, đồng sáng lập Salesforce và là chủ sở hữu của Time, cũng đang đứng giữa dòng chảy này. Benioff đã mua lại tạp chí vào năm 2018. Gần đây, ông đã sa thải 4.000 nhân viên hỗ trợ khách hàng tại Salesforce khi công ty dựa nhiều hơn vào công nghệ tự động hóa. Tuy nhiên, khác với nhiều ông lớn trong ngành thường kêu gọi giảm thiểu sự kiểm soát, Benioff lại hối thúc chính phủ quản lý AI chặt chẽ hơn để xây dựng lòng tin công chúng. Ông từng phát biểu vào năm ngoái rằng AI cần tránh đi vào vết xe đổ “tồi tệ” của các nền tảng mạng xã hội. Tháng Sáu năm 2024, tạp chí cũng đã ký một thỏa thuận nhiều năm với OpenAI, cho phép ChatGPT truy cập vào kho lưu trữ tin tức của Time.
Trong lịch sử, danh hiệu Nhân vật của năm từng nhiều lần được trao cho các nhóm thay vì cá nhân. Năm 1968 là phi hành đoàn Apollo 8, năm 1975 là “Phụ nữ Mỹ,” hay năm 2017 là “Những người phá vỡ sự im lặng” trong phong trào #MeToo. Thậm chí năm 2006, Time từng đặt một chiếc gương lên bìa để gọi tên “Bạn” là nhân vật của năm, ghi nhận sự bùng nổ của người dùng internet.
Năm ngoái, Nhân vật của năm là Donald Trump khi ông tái đắc cử Tổng thống Mỹ. Đây là lần thứ hai ông nhận được danh hiệu này, trước đó là năm 2016 khi ông đắc cử lần đầu. Danh sách những người chiến thắng trước đây cũng bao gồm nhiều nhân vật nổi tiếng trong nhiều lĩnh vực như ngôi sao nhạc pop Taylor Swift, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, Giáo hoàng John Paul II, nhà hoạt động môi trường Greta Thunberg hay thậm chí cả Adolf Hitler.
